Het werken met Passende Routes is niet iets dat specifiek van toepassing is voor een bepaalde vorm van onderwijs. Uitgaande van de onderwijskundige keuzes van de school worden doorgaande lijnen opgezet en vastgelegd in routekaarten. Die routekaarten zijn dus schoolspecifiek. Om een idee te geven van hoe de routes kunnen worden uitgewerkt, geven we hier een doorkijkje voor een school die uitgaat van gepersonaliseerd onderwijs. Daarnaast geven we een doorkijkje voor een school die uitgaat van groepsinstructies.

Er zijn veel verschillende manieren waarop scholen werken aan gepersonaliseerd onderwijs. Het doorkijkje dat we hier beschrijven gaat uit van de volgende situatie: de school zoekt aansluiting bij manier van leren van het kind, de school kijkt per kind welke leerinhoud op dat moment passend is, de school kijkt per kind welke instructie en begeleiding er nodig is en de school kijkt per kind naar de voortgang van de ontwikkeling. Of dit in de praktijk wordt vormgegeven met digitale leermiddelen of een andere vorm van rijke leeromgeving is de schoolspecifieke uitwerking.

 

De drie basisroutes voor gepersonaliseerd onderwijs

De basisroutes beschrijven in deze setting de manier waarop verschillende hoofdgroepen kinderen het gepersonaliseerde onderwijs doorlopen (en wat zij nodig hebben). Welke route passend is voor een kind kan verschillen per gebied.

De groene route is passend voor de kinderen die graag een instructie ontvangen voor ze aan het werk gaan met de opdrachten. Deze instructie kan in een groepje zijn, maar ook individueel of door een tutor. De kern is dat deze kinderen een duidelijke instructie nodig hebben voor een voortgang die boven het gemiddelde ligt. Ze hebben voor het maken van opdrachten meestal voldoende aan de tijd die er voor staat. Als ze tijd over hebben, proberen ze ook de moeilijkere opdrachten. Tijdens de werktijd of tijdens de coaching geeft de leerkracht feedback op hun werk. We verwachten van deze kinderen dat ze bij oefeningen of methodetoetsen minstens 80% goed hebben. Soms hebben ze daarvoor een herhaling van de uitleg nodig. Op de CITO-toetsen verwachten we een score op niveau II.

De blauwe route is passend voor de kinderen die meestal na een korte instructie zelfstandig aan het werk kunnen. Het lukt het om binnen de geplande tijd (ook) de moeilijke opdrachten te maken. De tijd die ze over hebben kunnen ze besteden aan extra werk of het versneld doorlopen van het programma. Bij nieuwe of ingewikkelde onderwerpen hebben ze meer instructie nodig, zodat ze zich dingen op de goede manier eigen maken. Deze kinderen hebben minder feedback nodig tijdens het werk en tijdens de coaching is de feedback vooral gericht is op de ‘hogere denkvaardigheden’ analyseren, evalueren en creëren. We verwachten van deze kinderen dat ze bij oefeningen of methodetoetsen minstens 90% goed hebben. Zelden hebben ze daarvoor een herhaling van de uitleg nodig. Op de CITO-toetsen verwachten we een score op niveau I.

De gele route is voor de kinderen die een uitgebreide instructie nodig hebben en daarbij extra oefening voordat ze zelfstandig verder kunnen. Deze kinderen hebben vaak meer dan de geplande werktijd nodig om al hun opdrachten te maken. Tijdens het werk hebben ze regelmatig even hulp nodig. Tijdens de begeleiding ligt de nadruk meer op onthouden, begrijpen en toepassen. We verwachten van deze kinderen dat ze bij oefeningen of minstens 70% goed hebben, waarbij ze regelmatig een herhaling van de uitleg nodig hebben. Op de CITO-toetsen verwachten we een score op niveau III.

 

De aanvullende routes voor gepersonaliseerd onderwijs

De aanvullende routes beschrijving de manier waarop het onderwijs wordt afgestemd op de kinderen die meer uitdaging of meer ondersteuning nodig hebben om te profiteren van de instructies, de werktijd en de coaching.

De paarse route is passend voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong en de meer- en hoogbegaafde kinderen die extra uitdaging nodig hebben. Zij volgen een compactere versie van het programma en kunnen grotere stappen maken op de leerlijn. Hierbij kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van het advies van het digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid. Deze kinderen volgen instructies wanneer het gaat om specifieke onderwerpen en projecten. Zij kunnen dan eventueel ook aansluiten bij instructies voor de blauwe route. Het gewone programma kan voor deze kinderen met 40-60% worden verkort. In plaats daarvan werken deze kinderen aan allerlei opdrachten die een beroep doen op hun specifieke manier van denken of bijdragen aan hun brede ontwikkeling. Binnen de paarse route hebben we een 1e leerlijn voor begaafde kinderen ontwikkeld en een 2e leerlijn voor hoogbegaafde kinderen. Wanneer methodetoetsen worden gebruikt, kunnen deze kinderen in de hogere groepen de toets vooraf maken om te kijken voor welke onderdelen instructie en oefening nodig is. Op de CITO-toetsen verwachten we van deze kinderen een score hoog op niveau I (vrijwel foutloos).

De oranje route is passend voor kinderen die intensieve ondersteuning nodig hebben om vooruitgang mogelijke te maken. Vaak kunnen ze meedoen met instructiemomenten voor de gele route, maar dan is het nodig voor hen individuele aanpassingen te doen en extra begeleiding te geven. Pre-teaching kan hen hierbij helpen. Deze kinderen hebben veel extra tijd nodig om hun opdrachten te maken. Hun programma gaat vooral over de kernstappen van de leerlijn en geeft daarvoor extra oefenmogelijkheden. Ze hebben tijdens het werken veel feedback en ondersteuning nodig van de leerkracht of andere leerlingen. Het is nodig dat deze kinderen op oefeningen en methodetoetsen uiteindelijk 60-70% goed hebben, maar daarvoor ze regelmatig meerdere keren herhaling van de uitleg of een herkansing van de toets voor nodig. Op de CITO-toetsen verwachten we van deze kinderen een score op niveau IV.

De rode route is een tijdelijke route (alarmfase) voor kinderen waarbij ook met intensieve ondersteuning de ontwikkeling t.o.v. de leerlijn stagneert. We zien dit bij de instructies, tijdens de werktijd en aan de toetsresultaten (op oefeningen en methodetoetsen een beheersing van 50% of minder en op de CITO-toetsen meermaals scores op niveau V). Vaak merken we het ook aan het welbevinden van een kind. We onderzoeken in deze fase wat we van deze kinderen mogen verwachten en wat wél werkt. We gaan zo nodig met ouders in gesprek over een aangepast programma. In die periode geven we het kind meer ruimte in het lesprogramma. De rode route stopt wanneer we ontdekt hebben wat het kind nodig heeft om wel tot leren te komen. Soms kan een kind daarna weer verder met de oranje route. In andere gevallen kiezen we in overleg met de interne begeleider voor de witte route met een eigen leerlijn.

De witte route is passend voor kinderen die veel tijd en herhaling nodig hebben om zich nieuwe dingen eigen te maken. Het programma dat zij volgen bestaat uit de belangrijkste kernstappen op de leerlijn. Zij hebben veel instructie nodig op hun individuele programma. Deze instructie kan door de leerkracht worden gegeven, maar ook digitaal of door andere leerlingen. De kern van deze route ligt erin dat voor deze kinderen steeds een aanpassing van de aanpak en de inhoud gedaan wordt. Zij hebben extra tijd nodig om de leerlijn te doorlopen. Voorwaarde voor nieuwe stappen is dat een beheersing van 70-80% op de oefeningen en methodetoetsen die ze maken. Ze zullen daarvoor regelmatig een herhaling van de uitleg of een herkansing van de toets nodig hebben. Als we deze kinderen een CITO-toets afnemen, kiezen we een toets op het niveau waarop zij werken. De witte route wordt in het onderwijs ook wel een ontwikkelingsperspectief genoemd. Er zijn binnen de witte route twee leerroutes (50% en 75% leerrendement).

Er is ook een doorkijkje voor een school die werkt met groepsinstructies. Een uitgebreide beschrijving van de uitwerking van routes voor groepsinstructies is te vinden in het werkboek: Werkboek Passende Routes op de kaart

 

Meer informatie en contact

Neem contact op voor meer informatie of een kennismakingsgesprek waarin we kijken op welke manier de Passende Routes het onderwijs op jullie school kindgericht, resultaatgeleid en werkbaar kunnen maken.